Načini tretiranja gojaznosti
Debljina je najraširenija masovna, nezarazna bolest današnjice u većini zemalja zapadne hemisfere. Osim najuočljvijeg i najnepoželjnijeg simptoma – gomilanja masnog tkiva tamo gde ga najmanje želimo -debljina remeti kompletnu metaboličku ravnotežu i utiče na sve organske sisteme u telu. Masno tkivo, posebno ono koje se nakuplja oko organa u trbušnoj duplji, svojom masom vrši pritisak na organe i krvne sudove otežavajući tako njihovu normalnu funkciju. Osim toga masno tkivo je i endokrini organ, tj. ogromna žlezda koja luči više od petnaest metabolički aktivnih supstanci – adipokina. Adipokini utiču na razne bitne funkcije ljudskog tela, a neki od njih su:
Angiotenzinogen – učestvuje u regulaciji krvnog pritiska
Interleukin 6 – smanjuje osetljivost na inzulin, deluje proinflamatorno
Leptin – hormon sitosti
Adiponektin – povećava osetljivost na inzulin, deluje antiinflamatorno i usporava aterosklerozu
Osim što luči metabolički aktivne supstance, masno tkivo ima i mnogo receptora koji reaguju na metabolički aktivne supstance izlučene na drugim mestima u organizmu.
Sve u svemu, debljinu ili gojaznost, najtačnije je definisati kao kombinaciju kompleksnog hroničnog metaboličkog poremećaja i psihičke ovisnosti o hrani. Lečenje je kao i bolest kompleksno i hronično, tj. dugotrajno.
Dva su osnovna načina lečenja gojaznosti: konzervativni i hirurški.
Konzervativni način obuhvata:
– dijetoterapijske postupke – na osnovu detaljnog uvida u zdravstveno stanje pacijenta, testa intolerancije na hranu i antropometrijskih paramatara kreira se individualno prilagođen jelovnik za svakog pacijenta
– prilagođavanje svakodnevnih rutina i fizičke aktivnosti – radi povećanja potrošnje energije uradi se plan fizčke aktivnosti prilagođen mogućnostima pacijenta, a svakodnevne rutine se modifikuju da bi se ubrzao metabolizam
– psihološku podršku – pacijent u toku dužeg perioda ima kontakt sa stručnim timom radi lakšeg prevazilaženja psiholoških kriza koje se neminovno jave
– medikamentozni tretman – u specifičnim slučajevima potrebno je uzeti proverene lekove protiv gojaznosti uz nadzor stručnih osoba
Hirurško lečenje sastoji se od:
– barijatrijskih operacija, kojima se smanjuje površina resorpcije hrane u probavnoj cevi, a rade se kad debljina i njene posledice životno ugrožavaju pacijenta. Ovi zahvati zahtevaju detaljnu preoperativnu pripremu, vrhunsku hiruršku veštinu i intenzivno postoperativno praćenje i podršku pacijentu dok se telesna težina i život ne vrate u normalne tokove
– operacija kojima se vrši odstranjivanje masnog tkiva kao što su liposukcija, dermolipektomija i abdominoplastika. Ove operacije se uglavnom smatraju estetskim zahvatima, ali nekim pacijentima je potreban prvi korak da bi započeli put lečenja debljine i spešno ga doveli do željenog cilja. Osim toga, neki naučni radovi ukazuju na mogućnost uticaja ovih zahvata na kompletan metabolizam masnog tkiva
Uspešno i trajno rešenje problema zvanog debljina podrazumeva:
- Smanjenje težine
- Ubrzanje metabolizma
- Otkrivanje pogrešnih oblika ponašanja u svakodnevnom životu koji su doveli do debljine
- Pronalaženje novih, ispravnih oblika ponašanja koji su kompatibilni sa svakodnevnim životom
Najvažniji zadatak svakog ko se bavi lečenjem gojaznosti, bez koga se ne može postići nijedan od ova 4 gore navedena cilja, je da se prilagodi svakom pojedincu i njegovim zdravstvenim i životnim specifičnostima i nađe pravu kombinaciju terapijskih postupaka koja će kod pacijenta dati najbolji rezultat.
Upravo to je osnovni postulat lečenja gojaznosti u Centru za gojaznost Hirurgije dr Đokovića u kome će tim stručnjaka različitih specijalnosti naći optimalnu kombinaciju terapijskih postupaka za svakog pojedinačnog pacijenta i pružiti podršku onoliko dugo koliko je potrebno da se problem trajno reši.
Dr. Almir Azabagić
Specijalist dijetoterapije i nutricionizma
Član tima za lečenje gojaznosti Centra za gojaznost Hirurgije dr Đoković
