operacija kile

ŠTA JE KILA?

Kila, hernija ili narodski rečeno bruh je ispupčenje tkiva kroz prirodni ili stečeni otvor na trbušnom zidu. Kila može da se sastoji od trbušne maramice (membrane oko unutrašnjih organa), masnog tkiva, tankog ili debelog creva i slepog creva. Nastaje na mestima gde postoji prirodna slabost trbušnog zida, kao što je slučaj sa preponama i delom oko pupka i stečenih slabosti u vidu mesta prethodnih operacija stomaka. Genetska predispozicija i starenje igraju veliku ulogu u pojavljivanju kile. Vremenom se kila sve više spušta i njeno vraćanje u unutrašnjost otvora prestaje da bude moguće što vodi ka komplikacijama. Iako je popularno nošenje platnenog pojasa ne može pomoći kod pojave kile, već može samo prikriti problem ili čak izazvati dodatni pritisak na stomak, što takođe može da uzrokuje pojavu komplikacija. Jedini vid lečenja koji je uspešan je – operacija kile!

VRSTE KILE

U zavisnosti od mesta i načina nastanka kile delimo ih na preponske, pupčane, femoralne, epigastrične, unutrašnje i ventralne. Dijagnoza se postavlja vizuenim i manuelnim pregledom hirurga (palpacijom) i ultrazvučnim pregledom mekih tkiva abdomena. U zavisnosti od vrste kile i njene veličine odlučujemo se za odgovarajući tip hirurškog zahvata i anestezije.

PREPONSKA KILA

Preponske kile su smeštene u preponama, sa jedne ili obe strane i mogu biti spuštene u skrotum sa iste strane, kada je odstranjivanje nešto zahtevnije. Preponske kile su najčešće (75% slučajeva) i uglavnom se javljaju kod muškaraca. Prema evropskim statistikama između 5% i 7% muškaraca u toku života operiše kilu. Razlog je najčešće disbalans između čvrstine mišića trbušnog zida i napora koji se ulaže u svakodnevnim aktivnostima.

Direktna ingvinalna kila nastaje usled slabosti dna ingvinalnog kanala, pretežno kod starijih pacijenata. Ovaj tip kile se ređe spušta u skrotum. Indirektna ingvinalna kila nastaje zbog urođene slabosti unutrašnjeg ingvinalnog prstena, što može dovesti do spuštanja organa prema skrotumu.

Preponska kila može da nastane već pri rođenju jer se ingvinalnim kanalom spuštaju testisi iz stomaka u skrotum kod dečaka. Kasnije ingvinalni kanal može biti prostor za spuštanje creva ukoliko se prirodno ne zatvori, za šta se verovatnoća povećava sa godinama jer slabe mišići koji ga zatvaraju. Specifično za preponsku kilu je da se posebno jako izrazi pri naprezanju, a vrati se sama kada je osoba u ležećem položaju ili je pacijent lako vrati prstima. Osoba takođe može imati osećaj pečenja u preponi sa unutrašnje strane butine i probleme pri hodu. Ono što pacijente verovatno najviše opterećuje je bojazan da bi se mogle naglo javiti komplikacije u vidu uklještenja. Uklještenje kile je urgentno stanje i zahteva hitnu operaciju. Ukoliko je kila mala može biti vrlo bolna jer je pritiska okolno tkivo, dok kod velikih to nije slučaj. Preponska kila je česta kod osoba koje podižu teške terete i koji imaju upale prostate.

Preponska kila u nekim slučajevima, pri dijagnostici kod lekara koji se ne bave kilama može da bude zamenjena sa butnom kilom, koja se javlja u butnom kanalu, najčešće kod žena. Ne znači da je svako ispupčenje u preponama hernija, već može da se radi i o uvećanim limfnim čvorovima ili čvorovima koji nastaju usled proširenja krvnih sudova.

PUPČANA KILA

Pupčana kila se pojavljuje u predelu pupka i može da bude urođena ili stečena. Nastaje usled povećanja intraabdominalnog pritiska, uglavnom na gornjoj strani pupka. Kada je stečena, najčešće se pojavljuje kod porodilja i izrazito gojaznih osoba. Manje pupčane kile imaju veću mogućnost da završe sa komplikacijama, pa se smatraju opasnijim nego veće, koje su više estetski problem. Kada se pupčana kila pojavljuje nakon operacija na prednjem trbušnom zidu, govorimo o ventralnoj kili.

FEMORALNA KILA

Za razliku od preponske femoralna kila se najčešće javlja kod žena, naročito kod onih koje se imale više težih porođaja i koje su u trećem dobu. Pojavljuje se ispod preponskog ligamenta na preponskom prevoju. Nalazi se u femoralnom kanalu u kome su smeštene i femoralna arterija i živac, što već ukazuje na delikatnost lokacije zbog rizika od komplikacija. Za razliku od preponske kile ne može sama da se vrati u stomak, niti to može da se izvede rukama. Femoralna kila vrlo često zna da dovede do uklještenja ili razvoja drugih komplikacija. Kada se femoralna kila dijagnostikuje potrebno je što pre pristupiti njenom hirurškom lečenju.

EPIGASTRIČNA KILA

Epigastrične kile su smeštene između pupka i donjeg rebarnog luka i uglavnom je čini masno tkivo u kilnoj kesi. Ovaj tip kila može da izazove bolove i nelagodnost, ali može da bude i asimptomatska. Epigastrična kila se češće javlja kod muškaraca i manje je veličine u odnosu na druge kile.

VENTRALNA KILA

Inciziona ili ventralna kila nastaje usled pojave defekta na mestu reza od prethodne operacije (debelog creva, jetre, aneurizme aorte ili pankreasa) prednjeg trbušnog zida. Osetljivo mesto ili defekt kroz koji prolazi kilna maramica i sadržaj nastaje usled slabosti vezivnog tkiva da nakon operacije pravilno sraste i da izdrži pritisak iz trbuha. Drugi razlog je upotreba neadekvatnog konca pri zatvaranju rana nakon operacije. Treba pomenuti kod starih osoba i degeneraciju mišićnog tkiva trbušnog zida koje nije sposobno da zadrži organe na mestu. Najčešće se javljaju na području bele linije (središnje linije trbuha). Incizione kile se češće javljaju kod starijih osoba koje imaju slabiji organizam. Najčešće se javljaju kod operacija otvorenog tipa gde je rez velike dimenzije, ali mogu da se jave i nakon malih rezova kod laparoskopske hirurgije ukoliko se radi o predelu središnje linije.

UNUTRAŠNJA KILA

Unutrašnje kile nastaju unutar trbušne duplje i najčešće se radi o kili želuca, hijatus herniji. Radi se o prolasku dela želuca ili organa u celini u grudnu duplju iz trbušne duplje kroz prošireni otvor na dijafragmi. Dijagnoza se postavlja pregledom hirurga uz ultrazvučni pregled, ali se često unutrašnja kila teško otkriva. Unutrašnja kila se rešava isključivo hirurški, kao i spoljašnje kile.

Recidivantne kile se javljaju nakon operacija. Njihovo ponovno javljanje je vezano za pritisak na trbuh u toku trudnoće, usled gojaznosti, kod podizanja teškog tereta, hronične opstipacije i bolesti kod kojih se javlja hronični kašalj.

Dijastaza trbušnih mišića nije kila, ali se o razdvajanju središnje linije trbuha, odnosno trbušnih mišića, što za posledicu ima ispupčenje prednjeg trbušnog zida. Dijastaza trbušnih mišića može da poveća zapreminu trbušne duplje i da dovede do tegoba, ali je pre svega estetski problem koji se rešava estetskim hirurškim zahvatom abdominoplastikom.

KOJI SU SIMPTOMI KILE?

Kila se prepoznaje po bolovima koji mogu biti različitog inteziteta, osećaju težine, otoku ispod kože i neprijatnosti. Otok se povećava prilikom fizičkog naprezanja, a smanjuje se po prestanku aktivnosti i prilikom ležanja. Kilu je uglavnom moguće napipati kada se izrazi i u nekim slučajevima se može pritiskom rukama vratiti u stomačnu duplju. Ponekad pacijenti osećaju nelagodnosti i pre nego što kila postane vizuelno uočljiva jer stvara pritisak i prema crevima, ometajući prolazak hrane i prema trbušnom zidu. Simptomi u nekim slučajevima govore o poremećaju funkcije organa koji se nalaze u kilnoj kesi. Kada je kila uklještena dolazi do pojave jakog bola, crvenila, mučnine, povraćanja i povišene telesne temperature. Mnogi pacijenti imaju asimptomatske kile koje im ne smetaju, ali ipak zahtevaju uklanjanje zbog rizika od komplikacija.

OPERATIVNO LEČENJE

Operacija kile je rutinska, jedna od najčešće izvođenih intervencija u svetu u oblasti opšte hirurgije. Operacijom kile vraćaju se sve strukture abdomena u njihov anatomski položaj i brani se njihovo ponovno izmeštanje, odnosno recidiv kile postavljanjem svojevrsne brane – mrežice od specijalnog biomaterijala. Ovakva beztenziona tehnika je omogućila da slučajevi vraćanja kile budu svedeni na minimum (0.5%). Mrežica koja se koristi je nalik tkivu koje zamenjuje, samo što je napravljena od biomaterijala koji su inertni. Pacijent ne oseća mrežicu i reakcija neprihvatanja mrežice kao stranog tela se zanemarljivo retko javlja. Mrežice koje se koriste su različitih dimenzija u zavisnosti od tipa i veličine kile, ali uvek su veće od kilnog otvora. Ranije je dosta korišćena i tenziona tehnika koja podrazumeva navlačenje mišića i kože, te ušivanje tako da se pokrije kilni otvor. Danas se ta tehnika retko izvodi jer nije naročito komforna za pacijente koji se nakon nje susreću sa jačim bolovima, ali i recidivom.